Jaarrapport economie en beurs 01 2020

“De pendel beweegt steeds van goed naar kwaad”, zie Machiavelli een half millennium geleden. Doch, daar denken de centrale banken anders over. Het deflatoire proces (prijsverlagingen) waarin we ons volgens de klassieke economische leer van de Oostenrijkse school, hadden moeten bevinden, werd afgestopt door het ongebreideld bijdrukken van geld en een chronisch lage rente.

Het is nog steeds afwachten of deflatie alsnog op de deur zal kloppen, of misschien krijgen we juist inflatie. Beiden krijgen we zeker, alleen is de volgorde onmogelijk te bepalen, maar ik blijf achter het deflatoire scenario staan. De huidige inverse rentecurve, waarbij dus geld ontlenen op lange termijn goedkoper wordt dan op korte termijn, is daarvan een indicatie, daar de markten een lagere inflatie/groei verwachten voor de toekomst. Schulddeflatie loert om de hoek.

Mensen stellen zich dikwijls de vraag: “Hoe kan men zoveel geld bijdrukken en er toch mee wegkomen?”, lees: zonder een opstoot van inflatie?

Het antwoord is eenvoudig maar daarom niet minder hallucinant. De geldhoeveelheid is amper gestegen tegenover het moment net vóór de bankencrisis. De centrale banken hebben gewoon het, volgens Lloyd Blankfein CEO van Goldman Sachs,  ‘almachtige werk van God’, overgenomen van de ‘reguliere’ banken. Dit wil zeggen dat ook de macht over het monetair systeem overgeheveld is. Dit stelt ons lidmaatschap van Europa in een ander daglicht, want de ECB bepaalt wie kan meedoen aan de schuldenorgie en wie niet.

“They got us by the balls!” Neen, helikoptergeld is nog niet voor morgen want ons geld moet naar boven gaan, het hunne niet naar omlaag… Het inflatierisico van helikoptergeld is slechts een veelgebruikt excuus, een afgezaagde plaat.

Wat betekent dit voor ons als belegger?

De rente zal nog zeer lang laag gehouden worden en zal nog verder dalen. “You ain’t seen nothing yet!” Immers zullen bij de minste rente-opstoot de mechanismen van het deflatiespook in gang gezet worden: namelijk door de hoge schuldgraad van overheden, bedrijven en gezinnen, zullen leningen niet meer kunnen terugbetaald worden en zullen assets in waarde dalen, waardoor de schulden dus in verhouding nog groter worden tegenover het onderpand en er een wereldwijde crisis zal ontstaan. Want nog meer mensen zullen verkopen, waardoor de prijzen blijven dalen. Bovendien stellen mensen in het geval van deflatie hun aankopen steeds verder uit; later wordt het nog wel wat goedkoper.

U begrijpt dat dit een scenario is dat de centrale banken absoluut willen vermijden.

Dit is goed nieuws voor vastgoed en aandelen, hoe pervers het ook klinkt, want aandelen gedijen goed in een lage rente-omgeving. Vanzelfsprekend wordt de ruimte om de rente te verlagen steeds kleiner en komen spaarders en o.a. pensioenfondsen steeds meer in de problemen. Langs de andere kant stijgt de waarde van vastgoed en aandelen (assetinflatie), dit tot zeepbelniveaus. Oppassen geblazen!

Toch mogen we niet uit het oog verliezen dat alle waarderingsmodellen in feite waardeloos zijn in deze ultra lage rente-omgeving.

De voorwaarde is wel dat bedrijven winsten blijven maken. Voorlopig lukt dit nog door de invoer van goedkope arbeidskrachten, waardoor ook de looninflatie en dus de algemene inflatie zeer laag blijft en men de rente dus laag kan houden en de consumenten kunnen blijven consumeren, gezien de vooralsnog sterke arbeidsmarkt. Maar de vraag is: hoe lang kan dit feestje nog blijven doorgaan? Immers komen de winsten steeds meer buiten Europa terecht, denk maar aan de online handel, waarvan slechts 30% van de winst in Europa blijft.

De rest van de ondernemingen blijft zitten met problemen als hoge taxen (veel hoger dan multinationals) overreglementering, immobiliteit en een schrijnend tekort aan goede werkkrachten door vergrijzing, maar ook door de overheid gesponsorde marginalisering in onze samenleving. Tel daarbij nog de 500.000 chronisch zieken die ons land telt.

De consument haalt enig voordeel uit de deeleconomie, maar wordt dan weer geconfronteerd met stijgende prijzen voor basisbehoeften ten gevolge van kartelvorming door de weinige grote spelers die nog overblijven en die maximaal profiteren van de ultralage rente, die er misschien wel speciaal is voor hen zodat ze met goedkoop geld overnames kunnen blijven doen, tot er niemand meer over blijft…

De grote vrees is echter of de volgende crisis niet zal getriggerd worden door het groene fundamentalisme, waarbij de automobielsector nu al zwaar onder druk staat.

En zelfs ogen de werkloosheidscijfers nog mooi, de crisis kan al begonnen zijn.

De interimmarkt is een betere indicator en die doet het minder goed. Ook wanbetalingen nemen toe. Meer indicatoren zullen in het rood gaan, tot het weer eens tijd wordt voor een rondje monetaire verruiming en de pendel gauw weer van kwaad naar goed slingert. Ja de pendel slingert nog steeds, maar de uitslagen zijn veel kleiner.

En dat met een economie die sowieso al niet meer kan groeien, vanwege de grote schuldenlast die alsmaar groter wordt, juist door de lage rente. In plaats van de schulden af te bouwen maakt men de kostprijs van schulden lager. Doch, schulden worden dan wel goedkoper en nemen daardoor toe, maar de opbrengst om geld uit te lenen wordt lager. De ECB vangt deze historische contradictie op door massaal obligaties op te kopen. Hierdoor wordt ook de macht van de banken en dan vooral de ECB tegenover de schuldenaren groter.

Het is dan ook logisch dat Europa steeds gemakkelijker de wetgeving naar zijn hand kan zetten. Onze politici als marionet kunnen we stilaan letterlijk nemen, helemaal in de stijl van Greta Thunberg.

Als het aanbod van obligaties groter wordt dan de vraag, dan kan de rente snel stijgen en is het hek van de dam. Dit verklaart ook de stijging van de goudprijs, want het vertrouwen in het klassieke geld begint af te brokkelen. Al 16.000 miljard aan schuldpapier heeft trouwens al een negatief rendement. Daarvan werd het grootste gedeelte opgekocht door de centrale banken. De vrees ontstaat dat men het monetair systeem enkel nog kan in stand houden door geld bij te drukken.

Maar zoals gezegd: men zal alles doen om een snel stijgende rente te vermijden, lees: uit te stellen.

Dan rest er ons de vraag: beleggen in wat en wanneer?

Deze vraag is moeilijker dan ooit.

Beleggen in vastgoed wordt dan al gauw naar voor gebracht, maar weet dat als de prijzen blijven stijgen, enkel nog de happy few in staat zullen zijn om een woning aan te kopen. Eén lening van de vijf hapt meer dan de helft van het gezinsinkomen weg en meer dan de helft leende meer dan 80% van de waarde van het vastgoed.

Langs de andere kant waarschuwen experts al jaren voor een overgewaardeerde vastgoedmarkt en toch blijven de prijzen stijgen. En laten we ook niet de enorme toevloed van nieuwe gezinnen vergeten. Maar juist omdat de vastgoedsector een steeds groter deel wordt van de economie, heeft de overheid de vastgoedmarkt altijd blijven ondersteunen omdat de gevolgen steeds zwaarder zouden zijn mocht ze dat niet doen. Dit kan natuurlijk niet oneindig doorgaan. Een verandering in de fiscaliteit of een stijgende rente kunnen zorgen voor een toestand waarvan iedereen vergeten is dat die wel degelijk kan voorkomen: namelijk dat vastgoedprijzen ook kunnen dalen. Een eigen woning is nog steeds een goede investering, maar kopen om te verhuren wordt minder interessant gezien de marginaliserende verhuurmarkt en dalende huurprijzen voor winkelpanden onder druk van de internethandel. ‘Leg niet al uw bakstenen in één maag’, is dan ook een gouden raad voor de vastgoedbelegger om oprispingen te vermijden.

Door de lage rente wordt de rendementzoeker in de richting van aandelen geduwd. Interessant weetje daarbij is dat hoe lager de rente hoe meer er geld op spaarboeken blijft staan. Of het arsenaal aan middelen dat de centrale banken bovenhalen effectief zullen werken op termijn is dus maar zeer de vraag. Zo blijkt keer op keer dat banken niet meer geld uitlenen ondanks een overvloed aan liquiditeiten.

En wie profiteert het meest van quantative easing? De kloof tussen arm en rijk blijft maar groeien en ‘the American dream’ lijkt voor steeds meer mensen verder weg dan ooit. Eén miljoen mensen in ons land hangt reeds aan de antidepressiva. Een evolutie om in het oog te houden, want een epidemie is niet veraf meer, wat een schok zou teweegbrengen voor de productiviteit om van het menselijk aspect nog te zwijgen. Economen breken zich nu al het hoofd over waarom de productiviteit niet toeneemt, ondanks de snelle technologische vooruitgang.

Vanwege die snel veranderende technologie is haast geen enkele sector nog zeker en de succesverhalen treffen we meestal aan bij een steeds kleiner wordende groep van grote, voornamelijk Amerikaanse of Chinese spelers.

Toch is de rol van kleinere ondernemingen nog niet uitgespeeld. De jarenlange koersstijgingen van grote, voornamelijk technologische bedrijven, komt op zijn einde; groot is niet altijd beter. Decentralisatie is een algemene tendens en zal niet alleen in Europa meer en meer voorkomen, maar ook bij bedrijven. Kleinschaligheid heeft nog steeds veel voordelen, zolang je het maar slim aanpakt.

Dus in wat beleggen en wanneer? Ik zou het niet weten! Dit is wellicht het eerlijkste advies dat u ooit gekregen heeft. Vandaar dat de Hovetronic-methode de enige zekere manier is om winst te maken. De Hovertronic-methode is namelijk juist gebaseerd op het feit dat je onmogelijk de beurzen kan voorspellen en dat het voor mensen die niet handelen met voorkennis, wat dus illegaal is en sowieso niet haalbaar is voor de gewone belegger, onmogelijk is om te weten welke aandelen gaan stijgen of dalen. Een studie wees uit dat de laatste 30 jaar de helft van de aandelen in waarde is gedaald…

Mensen die beweren wel te weten in wat te beleggen zijn dus helderzienden en gaan zich toch zeker niet bezig houden met abonnementjes te verkopen of achter een loket te zitten…?

Wilt u meer weten over Hovertronic, een eenvoudige strategie die u zelf kan toepassen? Of u staat op het punt om een investering/belegging te doen maar u kan wel een second opinion gebruiken?

Maak dan een afspraak via jurgen@vanhover.be of neem een kijkje op www.hovertronic.eu